Mtoto wa miaka 3 hadi 5

Maendeleo ya mtoto

Katika umri huu mtoto anakuwa anajitegemea zaidi na huanza kujua zaidi kuhusu ndugu na watoto ambao wapo nje ya familia.

Huwa na muda mwingi wa kuuliza maswali na kutaka kufahamu zaidi kuhusu vitu vinavyo mzunguka. Mwingiliano kati ya familia na wanajamii yatamtengenea mtoto tabia yake na mwendendo wa maisha yake.

Mtoto kwenye umri huu anaweza kuendesha baiskeli, kutumia mkasi, na kutofautisha kati ya mwanamke na mwanaume, huweza kujivalisha kwa namna fulani na huvua nguo wenyewe. Kuchezana watoto wengine, kukumbuka sehemu fulani ya adhidhi nakuimba wimbo.

​

Ukuaji wa kimota

• Mtoto mwenye miaka mitatu anaweza kuendesha baiskeli ya magurudumu matatu, kurusha mpira mikononi na anaweza kuchora duara

• Mtoto mwenye miaka minne anaweza kushuka ngazi kwa kupishanisha miguu, kudaka mpira na kujivalisha nguo mwenyewe

• Mtoto mwenye miaka mitano anaweza kufunga kamba za viatu mwenyewe

Mambo ya kijamii, ufahamu, hisia na lugha

• Mtoto mwenye miaka mitatu anaweza kutengeneza sentensi yenye maneno matatu, kutumia viwakilishi, kujua majina yake, pia anaweza kucheza na wenzake

• Mtoto mwenye miaka minne anaweza kuongea vizuri kabisa na kueleweka, pia hucheza michezo ya vitu anavyo viwaza

• Mtoto mwenye miaka mitano anaweza kuandika jina lake la kwanza, kucheza kwa kushirikiana na wenzake, kuelewa na kuzifuata sheria

Mambo ya kuzingatia

Mambo muhimu ya kufanya kama mlezi wa mtoto

• Endelea kusoma hadhidhi au vitabu vya watoto kwa mtoto,ili kumfanya apende kusoma na kupata maarifa

• Mwache aanze kukusaidia kufanya kazi za nyumbani(baadhi ambazo anataka kuzifanya kwa usalama lakini)

• Mwache mtoto acheze nawenzake na apate marafiki, mtoto ataonathamani ya wenzake na ushirikiano

• Uwe makini na usizembee unapomkanya mtoto,mweleze tabia ambazo unapenda uone anafanya. Ukimwambia usifanye hiki mfuatilie uone kama anafanya ulichomwambia.

• Msaidie mtoto kuongea lugha nzuri kwa kumwambia maneno yaliyokamilika nay a ki utu uzima. Mfundishe kutumia maneno sahihi na sentensi

• Msaidie mtoto kupata suluhu ya shida au Matatizo yake endapo amepata Matatizo

• Mruhusu mtoto afanye maamuzi madogo mfano anataka kuvaa nini, kucheza sa ngapi na kula nini

Usalama wa mtoto

Namna ya kuweka usalama wa mtoto katika umri huu

• Msisitize mtoto kwanini hatakiwi kucheza barabarani na akae mbali na barabara

• Uwe mwangalifu unapomruhusumtotoaendeshe baiskeli, hakikisha haingii barabarani

• Hakikisha kiwanja cha mtoto kucheza hakina vitu vya hatari kama chupa zilizovunjika n.k

• Mwangalie mwanao muda mwingi akiwa anacheza nje na wenzake

• Hakikisha usalama wa mtoto akiwa anacheza kwenye maji, msimamie akiwa anaogelea

• Mfundishe mtoto kuwa makini na watu wageni, asije ibiwa au kupewa kitu kigeni cha hatari, mfundishe kutozoeana na watu asiowajua

Wajibu wa wazazi

Ili mtoto awe na afya na akili njema ni vema mzazi

• Kula na mtoto unapokuwa unakula mara nyingi iwezekanavyo. Mpatie matunda kwa wingi, mboga za majani na vyakula asilia kuliko vitu vya kusindikwa. Kunywa au kunywa vinjwaji vichache sana vyenye sukari, mafuta au chumvi kwa wingi

• Mpe muda mdogo wa kuangalia TV au video au kucheza games, mpe saa 1 hadi 2 tu kwa siku ikiwa ni shule, sehemu za kulea watoto n.k

• Mpe vifaa vya kuchezea vinavyoendana na umri wake kama mpira, na mpe uwanja wa kuchagua nini anataka kucheza