Anatomia ya Ulimi

Ulimi ni kiungo cha mwili kinachohusika katika kuhisi ladha ya chakula na pia kufanya mtu aweze kuumba maneno na kuyatamka, kiungo hiki huanza kuumbwa siku ya 23 kwa kijusi aliye tumboni mwa mama.

Ulimi umeundwa na misuli mbalimbali ifikayo nane, misuli hiyo juu yake imefunikwa kwa ukuta wenye rangi ya pinki uitwao mucosal ambao huupa ulimi rangi yake ya asili. Hata hivyo pia ukuta huu huwa na vinyweleo vingi vidodo vidogo vinavyoitwa papilla ambavyo huwa na chembe zenye uwezo wa kuhisi ladha ya kile unachokitia mdomoni.

Aina za Papilla

Papilla zipo za aina mbalimbali ambazo ni; (angalia kwenye picha kwa uelewa zaidi)

• Filiform

• Fungiform

• Foliate

• Circumvallate au vallate papilla

Ulimi umejishikiza nyuma ya kinywa na kwenye mfupa wa hyoid kwa kutumia tishu ngumu, upande wa mbele vivyo hivyo umeshikizwa na tishu ngumu yenye jina la frenum.

Ulimi pia huwa na mishipa mingi ya fahamu yenye kazi ya kusafirisha hisia za ladha kwenda na kurudi baina ya ulimi na mfumo wa kati wa fahamu. Sehemu yoyote ya ulimi inaweza kuhisi ladha yoyote ile ya chakula.

Kazi ya ulimi

Kazi kuu ya ulimi ni kuhisi radha, kusaidia kumeza chakula na kuumba maneno. Ladha zinazoweza kuhisiwa na ulimi ni za aina tano ambazo ni;

• Ladha ya uchungu

• Ladha ya utamu

• Ladha ya chumvi

• Ladha ya uchachu

• Ladha ya ummami

Kitiba ulimi huwa kiungo muhimu sana katika kutambua magonjwa mbalimbali ndani ya mwili, baadhi ya magonjwa yanayoweza kuangalia kwa kuangalia ulimi ni kama vile;

• Upungufu wa virutubisho mbalimbali mfano upungufu wa madini chuma, folate na vitamin B12 deficiency

• Tatizo la Glossitis

• Upungufu wa homoni ya estrogen

• Ugonjwa wa UKIMWI na maambukizi ya Kirusi cha EBV

• Magonjwa ya zinaa kama kaswende

• Ugonjwa wa Crohn's na Ulcerative Colitis

• Sindromu ya Behcet's

• Pemphigus

• Maambukizi ya kirusi cha herpes simplex

• Ugonjwa wa histoplasmosis

• Ugonjwa wa reactive arthritis (au sindromu ya Reiter's)

• Utapiamlo

• Saratani mbalimbali na

• Magonjwa mengine mengi