Swali la msingi
Je, ukiwa unatumia pep kwa bahati mbaya tena ukapata changamoto nyingine kama kumfulia nguo mwenye shinda hiyo je, nikimaliza dozi ya PEP ya kwanza naweza chukuwa tena nyingine au kuna madhara?
Majibu
Swali lako ni muhimu sana, na linaonesha kujali afya yako vizuri. Ngoja nikufafanulie kwa lugha rahisi.
PEP ni nini?
PEP ni dawa za kufubaza virusi vya UKIMWI zinazotumika ndani ya saa 72 (siku 3) baada ya mtu kujianika kwenye tukio la hatari (mfano: ngono isiyo salama, kuchomwa na sindano au kugusa damu ya mtu mwenye maambukizi). PEP hutumiwa hutumiwa kwa muda wa siku 28 mfululizo.
Je, unaweza kutumia PEP mara ya pili baada ya muda mfupi?
Ndiyo, inawezekana kutumia PEP mara ya pili, lakini ni muhimu kuzingatia mambo yafuatayo:
Daktari anapaswa kukupima na kukushauri upya, si vizuri kuchukua PEP bila ushauri wa kitaalamu kila wakati, kwa sababu mwili wako unaweza kuathiriwa na matumizi ya mara kwa mara bila sababu ya msingi.
Kama tukio la pili limetokea kabla hujamaliza dozi ya kwanza ya PEP, mara nyingi huna haja ya kuanza upya bali unaendelea na hiyo dozi. Ila daktari atatathmini kama kuna mabadiliko ya dawa yanahitajika kulingana na hali ya tukio hilo la pili.
Je, kuna madhara gani ya kutumia PEP mara kwa mara?
Mwili unaweza kuchoka dawa, baadhi ya watu hupata madhara kama kichefuchefu, uchovu, kuumwa tumbo n.k. Kutumia PEP mara kwa mara inaweza kuwa dalili ya kuwa upo kwenye hatari kubwa ya maambukizi hivyo unaweza kuwa ni wakati mzuri kufikiria kutumia njia za kudumu ya kinga kama PrEP, ambayo ni dawa za kila siku kwa watu walioko kwenye mazingira ya hatari ya maambukizi.
Kuhusu kumfulia nguo mtu mwenye VVU
Kama umefua nguo za mtu mwenye VVU kwa mikono na bila jeraha lolote la wazi, hatari ya kuambukizwa ni ndogo sana hadi karibu kuwa sifuri, kwa kuwa virusi vya UKIMWI hufa haraka nje ya mwili. Kwa hiyo, unaweza usiwe na haja ya kutumia PEP upya, ila daktari au mtaalamu wa afya anatakiwa atathmini tukio hilo vizuri na kukushauri nini cha kufanya.
Hitimisho
Ndiyo, unaweza kuanza PEP tena ikiwa tukio jipya lililotokea ni la hatari, hata hivyo ni lazima uende kituo cha afya upate tathmini upya kabla hujaanza tena. Kama unajikuta kwenye matukio ya mara kwa mara ya hatari, fikiria kuanza kutumia PrEP.
Rejea za mada hii:
World Health Organization. Guidelines on post-exposure prophylaxis for HIV and the use of co-trimoxazole prophylaxis for HIV-related infections among adults, adolescents and children. Geneva: WHO; 2014.
Centers for Disease Control and Prevention. PEP (Post-Exposure Prophylaxis) [Intaneti]. Atlanta: CDC; 2022. Imechukuliwa 05.04.2025 kutoka: https://www.cdc.gov/hiv/basics/pep.html
AIDSinfo. Post-Exposure Prophylaxis (PEP) for HIV Prevention [Intaneti]. U.S. Department of Health and Human Services; 2021. Imechukuliwa 05.04.2025 kutoka: https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/adult-and-adolescent-arv/post-exposure-prophylaxis
Kuhar DT, Henderson DK, Struble KA, Heneine W, Thomas V, Cheever LW, et al. Updated US Public Health Service guidelines for the management of occupational exposures to HIV and recommendations for postexposure prophylaxis. Infect Control Hosp Epidemiol. 2013 Sep;34(9):875–92.
Fonner VA, Dalglish SL, Kennedy CE, Baggaley R, O’Reilly KR, Koechlin FM, et al. Effectiveness and safety of oral HIV pre-exposure prophylaxis (PrEP) for all populations: a systematic review and meta-analysis. AIDS. 2016 Jul 17;30(12):1973–83.