Je, unaanza PEP upya baada ya kukatwa na wembe wa mwathirika?

Swali la msingi

Samahan doctor, nauliza kuwa mwanzo nilikuwa natumia PEP kwa sababu ya kumhudumia mzazi vimebaki vidoge nane nimekatwa wembe wake uliokuwa kwenye pochi, je naweza kwenda hospital nikapewa tena dawa zingine? na je, zinaweza kufanya kazi kama zile za mwazo maana wanasema tutumie siku 28 sasa mimi nimepata shida nikiwa bado natumia naweza kuendelea na dozi nyingine ya PEP?

Majibu

Asante sana kwa swali lako zuri na la msingi kabisa, na nafurahi kuona unajali afya yako kwa kiwango hiki. Ngoja nikujibu kwa ufasaha na utulivu.

Je, unaweza kupewa tena dawa za PEP ukiwa bado hujamaliza dozi ya kwanza?

Kwa hali kama yako ambapo tukio la pili la hatari (kukatwa na wembe) limetokea kabla hujamaliza dozi ya kwanza ya PEP, hutakiwi kuanza dozi mpya upya, bali unahitaji;

1. Kufika hospitali mapema kwa ajili ya tathmini ya tukio la pili (kukatwa na wembe).

2. Daktari atapima kama dozi unayoendelea nayo inatosha kuzuia maambukizi kutokana na tukio la pili, au kama kuna haja ya kubadilisha dawa au kuongeza muda kidogo wa matibabu.

Kwa kawaida, unaendelea na dozi ile ile ya awali hadi siku 28 ziishe, isipokuwa kama daktari ataamua vingine kulingana na tathmini ya tukio la pili.

Je, dawa za PEP zinaweza kupoteza nguvu au kutofanya kazi vizuri?

Hapana, kama umetumia kwa usahihi na kwa muda wote unaotakiwa (siku 28), zinafanya kazi vizuri, lakini kama mtu atapata tukio jipya la hatari wakati bado anatumia PEP, daktari anapaswa kujua mapema, ili kuhakikisha kama dozi hiyo inatosha kudhibiti hatari zote.

Muhtasari wa hatua za kuchukua

1. Nenda hospitali haraka na usisubiri hadi dozi imalizike.

2. Mweleze daktari tukio jipya la kukatwa na wembe.

3. Daktari ataamua kama unapaswa kuendelea na dawa ulizonazo au upate mabadiliko.

Kumbuka

Kutoa taarifa mapema baada ya tukio la hatari ni jambo muhimu sana kwa mafanikio ya PEP. Pia, ukiwa kwenye mazingira ya hatari mara kwa mara, unaweza kujadili na daktari kuhusu PrEP ambayo ni kinga ya muda mrefu inayotumika kabla ya kujianika kwenye kihatarishi.

Rejea za mada hii:

1. World Health Organization. Guidelines on post-exposure prophylaxis for HIV and the use of co-trimoxazole prophylaxis for HIV-related infections among adults, adolescents and children. Geneva: WHO; 2014.

2. Centers for Disease Control and Prevention. PEP (Post-Exposure Prophylaxis) [Intaneti]. Atlanta: CDC; 2022. Imechukuliwa 05.04.2025 kutoka: https://www.cdc.gov/hiv/basics/pep.html

3. AIDSinfo. Post-Exposure Prophylaxis (PEP) for HIV Prevention [Intaneti]. U.S. Department of Health and Human Services; 2021. Imechukuliwa 05.04.2025 kutoka: https://clinicalinfo.hiv.gov/en/guidelines/adult-and-adolescent-arv/post-exposure-prophylaxis

4. Kuhar DT, Henderson DK, Struble KA, Heneine W, Thomas V, Cheever LW, et al. Updated US Public Health Service guidelines for the management of occupational exposures to HIV and recommendations for postexposure prophylaxis. Infect Control Hosp Epidemiol. 2013 Sep;34(9):875–92.

5. Ford N, Irvine C, Shubber Z, Baggaley R, Beanland R, Vitoria M, et al. Adherence to post-exposure prophylaxis for HIV: a systematic review and meta-analysis. AIDS. 2014 Sep 10;28(18):2721–7.

6. Fonner VA, Dalglish SL, Kennedy CE, Baggaley R, O’Reilly KR, Koechlin FM, et al. Effectiveness and safety of oral HIV pre-exposure prophylaxis (PrEP) for all populations: a systematic review and meta-analysis. AIDS. 2016 Jul 17;30(12):1973–83.