Kuchelewa kwa hedhi baada ya kujifungua bila kunyonyesha: Sababu na ushauri wa kitaalamu

Swali la msingi

Samahani mimi ninaswali nimetoka kujifungua ivi sasa nina miezi minne(4) niliona period nilipofikisha miezi 3 ilikuwa tar 12.3.2024 lakini mwezi huu mpaka sasa sijaona period na sina dalili yeyote ya kuweza kuingia period na sinyonyeshi maana nilijifungua kwa operation lakini mtoto wangu hakuwa ridhiki alifariki hata sikunyonyesha na sina mtoto Nina umri wa miaka 28. Shida ni nini?

Majibu

Kuchelewa kwa hedhi baada ya kujifungua ni jambo linaloweza kutokea kwa sababu mbalimbali za kiafya na kisaikolojia. Ingawa kwa kawaida wanawake ambao hawanyonyeshi huanza kuona hedhi ndani ya wiki 6 hadi 12 baada ya kujifungua, mzunguko wa hedhi unaweza kutofautiana kutokana na sababu mbalimbali.

Visababishi

Visababishi vinavyoweza kupelekea kuchelewa kwa hedhi baada ya kujifungua bila kunyonyesha ni pamoja na;

Mabadiliko ya homoni

Baada ya kujifungua, mwili hupitia mabadiliko makubwa ya homoni. Kiwango cha homoni ya prolactin, ambayo huchochea uzalishaji wa maziwa, kinaweza kuathiri mzunguko wa hedhi hata kwa wanawake wasionyonyesha. Pia, mabadiliko ya homoni za estrogeni na progesteroni yanaweza kuchelewesha kurejea kwa hedhi.

Msongo wa mawazo na sonona baada ya kujifungua

Kupoteza mtoto ni tukio la kusikitisha sana na linaweza kusababisha msongo wa mawazo au huzuni ya baada ya kujifungua (postpartum depression). Hali hizi zinaweza kuathiri usawa wa homoni na kusababisha kuchelewa kwa hedhi.

Matatizo ya kiafya

Baadhi ya matatizo ya kiafya kama matatizo ya tezi ya thyroid, uzito kupungua sana au kuongezeka kwa ghafla, au matatizo ya kiafya kama sindromu ya ovari yenye vifukomaji vingi yanaweza kuathiri mzunguko wa hedhi.

Uwezekano wa mimba

Ingawa hujanyonyesha na hujaona dalili zozote, bado kuna uwezekano mdogo wa kupata mimba kabla ya kurejea kwa hedhi. Inashauriwa kufanya kipimo cha mimba ili kuondoa uwezekano huu.

Matatizo ya uzazi kama sindromu ya Asherman: Hali hii hutokea wakati kuna makovu kwenye mfuko wa uzazi, inaweza kutokea baada ya upasuaji wa kutoa mtoto au matatizo wakati wa kujifungua.

Hatua za Kuchukua

Fanya Kipimo cha mimba: Ili kuondoa uwezekano wa mimba, fanya kipimo cha mimba nyumbani au hospitalini.​

Tafuta Msaada wa Kisaikolojia: Kupoteza mtoto ni jambo la kusikitisha sana. Usisite kutafuta msaada kutoka kwa mshauri wa afya ya akili au kikundi cha msaada ili kukusaidia kupitia kipindi hiki kigumu.​

Fanya vipimo vya homoni (kama TSH, prolactin): Hii itasaidia kujua kama kuna matatizo ya homoni yanayoathiri mzunguko wa hedhi.

Onana na daktari: Ni muhimu kuonana na daktari wa magonjwa ya wanawake ili afanye uchunguzi wa kina na kubaini sababu ya kuchelewa kwa hedhi yako.​

Wakati gani uonane na daktari haraka?

Onana na daktari endapo unapatwa na dalili zifuatazo;

Kutoka damu nyingi isiyo ya kawaida

Kutokwa damu nyingi ghafla baada ya muda mrefu bila hedhi au kutokwa damu yenye mabonge makubwa au kwa muda mrefu zaidi ya siku 7.

Maumivu makali ya tumbo la chini

Maumivu yanayoendelea au kuwa makali sana au maumivu yanayoambatana na kuvuja damu au homa.

Homa au kutetemeka

Inaweza kuwa ishara ya maambukizi kwenyekizazi au via vya ndani ya nyonga.

Uchovu uliopitiliza, kizunguzungu au kupoteza fahamu

Hali hizi zinaweza kuashiria upungufu wa damu, matatizo ya homoni au matatizo ya kifiziolojia kama thyroid disorders.

Kupungua au kuongezeka uzito kwa kasi bila sababu ya wazi

Inaweza kuwa ishara ya matatizo ya tezi (thyroid) au PCOS.

Msongo mkubwa wa mawazo, huzuni au dalili za sonona baada ya kujifungua

Ukipata dalili kama kukosa usingizi, kutopata hamu ya kula, kujitenga, au mawazo ya kujiua.

Kuchelewa kwa hedhi kwa zaidi ya miezi 3 bila sababu ya wazi

Hii pekee ni sababu tosha kumuona daktari wa wanawake kwa uchunguzi wa kina.

Mambo ya kukumbuka

Kila mwili ni tofauti, kurejea kwa hedhi baada ya kujifungua kunaweza kutofautiana kati ya wanawake. Ni muhimu kuwa na subira na kujitunza wakati huu.

Rejea za mada hii:

1. Klein DA, Paradise SL, Reeder RM. Amenorrhea: A Systematic Approach to Diagnosis and Management. Am Fam Physician. 2019 Jul 1;100(1):39-48. PMID: 31259490.​

2. Mayo Clinic. Amenorrhea – Symptoms and causes. [Internet]. Rochester (MN): Mayo Clinic;. Inapatikana: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/amenorrhea/symptoms-causes/syc-20369299. Imechukuliwa 19.04.2025​

3. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Appendix G: Lactational Amenorrhea Method. [Internet]. Atlanta (GA): CDC; [cited 2025 Apr 19]. Inapatikana: https://www.cdc.gov/contraception/hcp/usmec/lactational-amenorrhea-method.html​NCBI.Imechukuliwa 19.04.2025

4. Mayo Clinic. Postpartum depression – Symptoms and causes. [Internet]. Rochester (MN): Mayo Clinic; .Inapatikana: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/postpartum-depression/symptoms-causes/syc-20376617​Mayo Clinic.Imechukuliwa 19.04.2025

5. National Center for Biotechnology Information (NCBI). Postpartum Amenorrhea (Concept Id: C0032796). [Internet]. Bethesda (MD): NCBI;.Inapatikana: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/medgen/46041​NCBI. Imechukuliwa 19.04.2025