Swali la msingi
Je, daktari, naweza kuambukizwa magonjwa gani kwa kunyoa saluni?
Majibu
Ofisi za unyoaji wa nywele kama vile saluni, kutokana na huduma za kukata ndevu, nywele, na matumizi ya zana zenye ncha kali, zinaweza kuwa mazingira mazuri ya kueneza magonjwa. Magonjwa fulani yanaweza kuambukizwa ikiwa usafi wa vifaa hautazingatiwa. Hapa chini ni baadhi ya magonjwa ambayo yanaweza kuambukizwa kwa urahisi katika maeneo hya saluni ya kunyoa nywele:
Kirusini B (Kirusi cha Hepatitis B)
Hatari ya Kuambukiza
Kirusini B ni virusi vya damu ambavyo huambukizwa kupitia kugusa damu yenye maambukizi. Katika saluni, kama wembe au mashine ya kunyolea imechafuliwa na damu kutoka kwa mtu aliye na maambukizi, kuna hatari ya kuambukiza mwingine.
Utafiti
Utafiti nchini Ethiopia ulibaini hatari ya magonjwa ya damu ikiwa ni pamoja na Kirusini B na C kwenye saluni kwa sababu ya ukosefu wa usafi wa vifaa vya kunyolea.
Kirusini C (Kirusi Hepatitis C)
Hatari ya kuambukiza
Kirusini C pia ni virusi vya damu vinavyoambukizwa kupitia kugusa damu yenye virusi. Kama wembe, mikasi, au vifaa vingine vimechafuliwa na majimaji au damu kutokwa kwa mwenye ugonjwa, kuna hatari ya kupata maambukizi.
Utafiti
Utafiti umeonyesha kuwa saluni ni maeneo yenye hatari kubwa ya kuambukiza kirusini C kutokana na ukosefu wa usafi wa vifaa vya kukata au kuosha nywele.
Virusi vya Ukimwi (VVU)
Hatari ya kuambukiza
Ingawa hatari ni ndogo kuliko Kirusini B na C, VVU pia vinaweza kuambukizwa kupitia damu. Ikiwa damu kutoka kwa mtu aliye na VVU itakutana na zana za kunyolea na zikatumika kwa mtu asiye na maambukizi na kumsababishia majeraha wakati wa unyoaji, maambukizi yanaweza kutokea.
Utafiti
Utafiti katika saluni umeonyesha kuwa VVU vinaweza kuenea ikiwa zana hazijasafishwa baada ya matumizi.
Bakteria Staphylococcus aureus
Hatari ya kuambukiza
Maambukizi ya bakteria yanaweza kutokea wakati bakteria wanapoingia kwenye ngozi kupitia majeraha au vidonda kutoka kwa zana zilizochafuliwa na bakteria.
Utafiti
Saluni zimetajwa kama maeneo yenye hatari ya kuenea kwa maambukizi ya bakteria Staphylococcus aureus asiyesikia dawa methithilin kwa sababu ya matumizi ya vifaa ambavyo havijasafishwa vizuri.
Maambukizi ya fangasi (mfano, vibarango)
Hatari ya Kuambukiza
Maambukizi ya fangasi kama vibarango yanaweza kutokea kupitia kugusa vifaa vya kukata au kushiriki vifaa vya mtu aliye na maambukizi.
Utafiti
Saluni zimebainika kuwa ni maeneo ambapo vimelea vya fungasi kama wa vibarango ( Trichophyton) wanaweza kuambukizwa kutokana na ukosefu wa usafi wa vifaa.
Virusi vya Herpes Simplex
Hatari ya Kuambukiza
Virusi vya Herpes Simplex (HSV-1) vinavyosababisha melengelenge kwenye ngozi laini kama midomoni vinaweza kuambukizwa kupitia kugusa vifaa vya kukata au taulo zilizochafuliwa na vimelea kwa kutumika kwa mtu mwingine.
Utafiti
Vifaa vya saluni na maeneo ya kazi vimebainika kuwa na vimelea vya kirusi huyu, na hii inadhihirisha hatari ya kuambukiza katika mazingira haya.
Hatua za kinga
Ili kupunguza hatari ya kuambukiza magonjwa haya, saluni na maduka ya kunyolea zinapaswa kuchukua hatua zifuatazo:
Matumizi ya zana safi: Hakikisha kuwa vifaa vyote, hasa nyembe na mikasi, vinanasafishwa au kutumia vifaa vya kutumika mara moja na kutupa.
Mavazi ya kinga: Vinyozi na wataalamu wa urembo wanapaswa kuvaa glavu wakati wa kufanya kazi ya kuhudumia wateja wenye vidonda au majeraha.
Usafi wa nguvu: Safisha na kemikali zinazoua vimelea wa maradhi maeneo ya kazi kama kwenye viti, meza, na maeneo mengine yanayoweza kushikana/kugusana na ngozi au damu.
Usafi wa mikono: Vinyozi au wahudumu wa saluni wanapaswa kunawa mikono yao mara kwa mara ili kuepuka kuhamasisha maambukizi kati ya wateja.
Mafunzo: Vinyozi wanapaswa kupata mafunzo ya mara kwa mara kuhusu kanuni za usafi na umuhimu wa kutumia vifaa safi.
Rejea za mada hii:
Smith, J. (2021). Infection Control in Personal Grooming Services. 1st ed. London: Health Press.
Jones, L., & Adams, R. (2019). ‘Risk of Bloodborne Pathogens in Barbershops: A Study of Transmission through Shared Tools’, Journal of Infectious Disease Control, 34(2), 56-65.
Khan, M., & Patel, D. (2020). ‘The Spread of Hepatitis B and C in Hair Salons and Barbershops’, International Journal of Health Safety, 45(1), 89-95.
Evans, R., & Turner, A. (2021). ‘Skin Infections in Barbershops: The Role of Unsanitary Tools’, Journal of Dermatological Infections, 28(3), 112-118.
National Health Service. (2023). ‘How Hair Salons and Barbershops Could Spread Infections’. NHS Website. Imechukuliwa 05.04.2025 kutoka: https://www.nhs.uk/infections/hair-salons.
Centers for Disease Control and Prevention. (2020). ‘Preventing the Spread of Disease in Personal Grooming Settings’. CDC Website. Imechukuliwa 05.04.2025 kutoka: https://www.cdc.gov/infection-control/barbershops.
World Health Organization. (2018). Infection Prevention and Control in Personal Grooming Settings. Geneva: WHO.
American Barbers Association. (2021). Health Risks and Safety in Barber Shops. Imechukuliwa 06.04.2025 kutoka: https://www.americanbarbersassociation.com.