Malengelenge ukeni: Visababishi na Tiba

Swali la msingi

Habari za wakati dokta, nimetokewa na malengelenge uken ni ukimwi? Pia nitafanyaje nipone siku ya tatu hii naumia nikiingia kujisaidia haja ndogo.

Majibu

Pole sana kwa maumivu unayopitia. Nitakusaidia kwa kuelewa hali yako vizuri zaidi na kukushauri kwa usahihi, lakini pia ni muhimu uonane na daktari haraka kwa uchunguzi kamili. Kwa sasa, hebu tuchambue hali yako.

Malengelenge ukeni ni nini?

Malengelenge (vipele vidogo vyenye maji) sehemu za siri mara nyingi huhusishwa na maambukizi ya virusi, hasa;

1. Herpes Simplex Virus (HSV)

Virusi hivi huongoza kusababisha malengelenge sehemu za siri na midomoni, sifa za vipele hivyo ni kama ifuatavyo;

• Malengelenge hujaa maji, huuma au kuwasha.

• Huvunjika na kuwa vidonda vya wazi.

• Maumivu yanaweza kuwa makali, hasa wakati wa kukojoa.

• Hutokea siku chache baada ya kuambukizwa (mara ya kwanza), na huweza kujirudia baada ya muda.

  
  

2. Maambukizi mengine

• Maambukizi ya bakteria (kama staph) – nadra kusababisha malengelenge, lakini huweza kusababisha majipu.

• Mzio au msuguano – inaweza kusababisha upele unaofanana na malengelenge

  
  

3. Ugonjwa wa UKIMWI?

Ukimwi (VVU) hauonyeshi dalili kama malengelenge pekee. Ingawa mtu aliye na VVU anaweza kupata herpes kirahisi zaidi kwa sababu ya kinga kushuka, malengelenge si ushahidi kuwa una UKIMWI. Ni muhimu kupima VVU ili kujua hali yako sahihi.

Unapaswa kufanya nini sasa?

Hatua za haraka

1. Mwone daktari wa magonjwa ya wanawake au zahanati ya karibu haraka.

   • Ataangalia malengelenge na kufanya vipimo kama:

     • HSV test (Herpes)

     • Kipimo cha VVU

     • Kipimo cha mkojo – kuangalia kama kuna maambukizi ya njia ya mkojo (UTI)

2. Usijaribu kubinya au kuchoma malengelenge.

3. Usifanye ngono hadi utakapopona kikamilifu.

4. Tumia dawa za maumivu kama Paracetamol au Ibuprofen kupunguza maumivu ukiwa unasubiri matibabu.

5. Kunywa maji mengi, kusaidia kukojoa bila uchungu sana.

   
   

Dawa za kutibu herpes wa eneo la siri

Kama tatizo ulilonalo linasabaishwa na kirusi herpes wa eneo la siri, daktkari anaweza kukuandikiwa dawa zifuatazo ili kuzuia virusi kuzaliana kwa wingi na kupunguza dalili;

• Acyclovir

• Valacyclovir Hizi husaidia kupunguza muda wa ugonjwa na kupunguza maumivu.

  
  

Hitimisho

Malengelenge ukeni si dalili ya moja kwa moja ya UKIMWI, lakini ni dalili ya maambukizi ambayo yanahitaji uchunguzi wa kitaalamu. Maumivu wakati wa kukojoa siku ya tatu yanaweza kuwa kutokana na vidonda kushika njia ya mkojo.

Rejea za mada hii:

1. Whitley RJ, Roizman B. Herpes simplex viruses. In: Fields BN, Knipe DM, Howley PM, editors. Fields Virology. 5th ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2007. p. 2501–601.

2. Gupta R, Warren T, Wald A. Genital herpes. Lancet. 2007 Jun 2;370(9605):2127–37. doi:10.1016/S0140-6736(07)61908-4.

3. Looker KJ, Magaret AS, May MT, Turner KM, Vickerman P, Newman LM, et al. Global and regional estimates of prevalent and incident herpes simplex virus type 1 infections in 2012. PLoS One. 2015 Oct 28;10(10):e0140765. doi:10.1371/journal.pone.0140765.

4. Centers for Disease Control and Prevention. Genital Herpes - CDC Fact Sheet [Internet]. Atlanta: CDC; 2023 [cited 2025 Apr 14]. Available from: https://www.cdc.gov/std/herpes

5. Workowski KA, Bachmann LH, Chan PA, Johnston CM, Muzny CA, Park I, et al. Sexually transmitted infections treatment guidelines, 2021. MMWR Recomm Rep. 2021 Jul 23;70(4):1–187. doi:10.15585/mmwr.rr7004a1.

6. Corey L, Wald A. Genital herpes. In: Holmes KK, Sparling PF, Stamm WE, et al., editors. Sexually Transmitted Diseases. 4th ed. New York: McGraw-Hill; 2008. p. 399–437.