Malengelenge ukeni: Visababishi na Tiba
Swali la msingi
Habari za wakati dokta, nimetokewa na malengelenge uken ni ukimwi? Pia nitafanyaje nipone siku ya tatu hii naumia nikiingia kujisaidia haja ndogo.
Majibu
Pole sana kwa maumivu unayopitia. Nitakusaidia kwa kuelewa hali yako vizuri zaidi na kukushauri kwa usahihi, lakini pia ni muhimu uonane na daktari haraka kwa uchunguzi kamili. Kwa sasa, hebu tuchambue hali yako.
Malengelenge ukeni ni nini?
Malengelenge (vipele vidogo vyenye maji) sehemu za siri mara nyingi huhusishwa na maambukizi ya virusi, hasa;
1. Herpes Simplex Virus (HSV)
Virusi hivi huongoza kusababisha malengelenge sehemu za siri na midomoni, sifa za vipele hivyo ni kama ifuatavyo;
Malengelenge hujaa maji, huuma au kuwasha.
Huvunjika na kuwa vidonda vya wazi.
Maumivu yanaweza kuwa makali, hasa wakati wa kukojoa.
Hutokea siku chache baada ya kuambukizwa (mara ya kwanza), na huweza kujirudia baada ya muda.
2. Maambukizi mengine
Maambukizi ya bakteria (kama staph) – nadra kusababisha malengelenge, lakini huweza kusababisha majipu.
Mzio au msuguano – inaweza kusababisha upele unaofanana na malengelenge
3. Ugonjwa wa UKIMWI?
Ukimwi (VVU) hauonyeshi dalili kama malengelenge pekee. Ingawa mtu aliye na VVU anaweza kupata herpes kirahisi zaidi kwa sababu ya kinga kushuka, malengelenge si ushahidi kuwa una UKIMWI. Ni muhimu kupima VVU ili kujua hali yako sahihi.
Unapaswa kufanya nini sasa?
Hatua za haraka
Mwona daktari wa magonjwa ya wanawake au zahanati ya karibu haraka.
Ataangalia malengelenge na kufanya vipimo kama:
HSV test (Herpes)
Kipimo cha VVU
Kipimo cha mkojo – kuangalia kama kuna maambukizi ya njia ya mkojo (UTI)
Usijaribu kubinya au kuchoma malengelenge.
Usifanye ngono hadi utakapopona kikamilifu.
Tumia dawa za maumivu kama Paracetamol au Ibuprofen kupunguza maumivu ukiwa unasubiri matibabu.
Kunywa maji mengi, kusaidia kukojoa bila uchungu sana.
Dawa za kutibu herpes genitalis (kama ndio tatizo)
Hutolewa na daktari, mfano:
Acyclovir
Valacyclovir Hizi husaidia kupunguza muda wa ugonjwa na kupunguza maumivu.
Hitimisho
Malengelenge ukeni si dalili ya moja kwa moja ya UKIMWI, lakini ni dalili ya maambukizi ambayo yanahitaji uchunguzi wa kitaalamu. Maumivu wakati wa kukojoa siku ya tatu yanaweza kuwa kutokana na vidonda kushika njia ya mkojo.
Rejea za mada hii:
Workowski KA, Bachmann LH, Chan PA, Johnston CM, Muzny CA, Park I, et al. Sexually transmitted infections treatment guidelines, 2021. MMWR Recomm Rep. 2021;70(4):1–187.
Johnston SL, Fernando D. Genital herpes. BMJ Clin Evid. 2014;2014:1709.
Scholl J, Eke AC. Vulvar skin disorders: lichen sclerosus, lichen planus, and lichen simplex chronicus. Clin Obstet Gynecol. 2015;58(1):146–58.
Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Genital HPV Infection – Fact Sheet. 2022. Imechukuliwa tarehe 20.04.2025 kutoka: https://www.cdc.gov/std/hpv/stdfact-hpv.htm
Sobel JD. Vulvovaginal candidosis. Lancet. 2007;369(9577):1961–71.
Edwards L. Vulvar dermatitis: etiology, diagnosis, and treatment. Am J Clin Dermatol. 2003;4(8):503–8.
Lewis FM, Edwards SK. Diagnosis and management of syphilis. BMJ. 2016;353:i1555.
Marrazzo JM, Martin DH. Management of women with cervicitis. Clin Infect Dis. 2007;44 Suppl 3:S102–10.
Puri N. Vulvar lichen sclerosus: an update. Indian J Dermatol. 2017;62(6):489–95.
Wilkinson EJ, Stone IK. Atlas of Vulvar Disease. 2nd ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2004.