Kumwagikiwa na kemikali kwenye macho inapaswa kuchukuliwa kama tukio la kupata matibabu ya dharura na endapo hatua zisipochukuliwa mapema, inaweza pelekea kuharibika kwa umbo la jicho/macho, matatizo ya uono, ukavu, presha na hata upofu wa macho. Ukubwa wa jeraha na athari zinazoweza kujitokeza hutegemea aina ya kemikali, kiwango kilichomwagikia na muda wa kemikali kuwa katika jicho/macho.

Majeraha ya macho yatokanayo na kemikali yanakadiriwa kufikia asilimia 11.5 hadi -22.1,wanaume na watoto chini ya miaka 10 wapo katika hatari zaidi ya kupata majeraha ya macho yatokanayo na kemikali ukilinganisha na wanawake.

Asilimia kubwa ya ajali ya kumwagikiwa na kemikali machoni hutokea katika maeneo ya kazi hasa viwandani ukilinganisha na nyumbani. Kumwagikiwa na kemikali za alikali hutokea zaidi kuliko tindikali kwa sababu bidhaa nyingi zitumikazo majumbani , shughuli za kilimo na viwandani huwa na alikali na husababisha majeraha mabaya na athari kubwa.

Kemikali zinazoweza kuleta majeraha na athari nyingine kwenye macho

Kemikali zinazoweza kuleta majeraha na athari nyingine kwenye macho zipo katika makundi mawili ambayo ni;

• Kemikali zenye alikali

• Kemikali zenye tindikali

Kemikali zenye alikali

Hizi ni hatari sana kwasababu zinapoingia kwenye jicho hupenya hadi sehemu za ndani ya jicho.

Kemikali hizi ni zinahusisha ammonia hydroxide, potassium hydroxide, magnesium hydroxide, lye na lime. Kemikali zenye alikali hupatikana kwa kiwango kidogo kwenye bidhaa nyingi za usafi, mbolea, dawa za kuulia wadudu, plasta, simenti nk.

Kemikali zenye tindikali

Hizi hazina uwezo wa kupenya hadi sehemu za ndani za jicho, majeraha huishia sehemu ya nje ya jicho kwahiyo huwa na athari ndogo isipokua kemikali ya hydrofluoric acid yenye uwezo wa kupenya kama kemikali za alikali.

Kemikali hizi ni sulfuric acid, hydrochloric acid, chromic acid, na hydrofluoric acid. Hupatikana kwa kiwango kidogo kwenye rangi za glasi, bidhaa za kufutia rangi ya kucha, siki, maji ya betri nk.

Dalili na viashiria vya kuumia kwa jicho baada ya kumwagikiwa na kemikali

Kuumia kwa jicho hutokea ndani ya dakika tano baada ya kumwagikiwa na kemikali hizi. Dalili na viashiria hutegemea aina na kiwango cha kemikali pia muda ambao kemikali imeingia machoni. Dalili hizo zinajumuisha;

• Hisia za macho kuungua

• Hisia za mchanga machoni

• Kushindwa kufumbua jicho

• Kutokwa na machozi

• Maumivu ya jicho

• Jicho kuwa jekundu

• Kupungua kwa uono(kutokuona vizuri)

• Kuvimba kwa jicho

Namna ya kutoa huduma ya kwanza kwa mtu aliyemwagikiwa na kemikali machoni

Lengo la kutoa huduma ya kwanza ni kupunguza muda na kiwango cha kemikali katika macho. Baada ya kumwagikiwa na kemikali fanya yafuatayo;

Safisha jicho kwa maji safi

Ili kemikali itoke katika jicho kwa haraka tumia maji mengi yanayotiririka, ni vema zaidi kutumia maji yanayotiririka katika bomba kwa muda wa dakika 10-20 .

Maeneo ya kazi hasa viwandani huwa kuna sehemu maalumu ya maji kwa ajili ya ajali za kumwagikiwa na kemikali, upatapo ajali fika eneo hilo kwa huduma ya kwanza.

Endapo ajali imetokea nyumbani fumbua jicho lililo athirika na ulishike kwa vidole sehemu ya juu na chini kwenye kope kisha inama kwenye bomba kuruhusu maji yatiririke vema kwenye jicho lako. Hakikisha maji hayavuki upande wa jicho ambalo halijaathirika. Ikiwa macho yote yameathirika unaweza kuruhusu maji kutiririka pande zote kwa wakati mmoja. Unaweza kutumia maziwa au soda kama mbadala wa maji

Nawa mikono

Nawa mikono yako kwa maji na sabuni, hii itakusaidia kuzuia kusambaa kwa kemikali sehemu nyingine za mwili.

Acha kufikicha jicho

Haishauriwi kufikicha macho hata baada ya kusafisha na maji

Usitoe lenzi ya kupachika jichoni kabla ya kusafisha kwa maji

Toa pale ambapo umejiridhisha kuwa umesafisha macho kwa maji mengi na muda wa kutosha

Nenda kituo cha afya kilicho karibu nawe

Japokua baada ya kusafisha vizuri jicho kwa maji kemikali huisha, ni vema kwenda kituo cha afya kwa msaada zaidi hasa ikiwa kemikali hiyo ilikua ni alikali au hydrofluoric acid na imemwagika kwenye jicho kwa kiwango kikubwa.Unaweza kuandika jina au kubeba kemikali hiyo kwa ajili ya kumuonesha muhudumu wa afya.

Kumbuka

• Kutumia vifaa vya kujikinga na ajali za kumwagikiwa na kemikali uwapo kazini

• Kuweka kemikali zote na bidhaa za nyumbani zenye kemikali mbali na watoto