Utangulizi

Keloid ni aina ya kovu linalojitokeza baada ya jeraha kupona, ambapo tishu huendelea kukua kupita kiasi hadi kuzidi mipaka ya jeraha la awali. Keloid huathiri ngozi na huweza kusababisha kero za kiafya na kisaikolojia. Hali hii hujitokeza mara nyingi kwa watu wenye rangi ya ngozi ya kahawia au nyeusi, na huwa na uhusiano wa karibu na historia ya familia.

Visababishi vya keloid

• Majeraha ya ngozi kama vile kupasuka, kuchanika, au kuchomwa

• Chunusi (acne) kali au majipu

• Upasuaji, chanjo, au kuchanjwa mwilini (piercing)

• Uvunjaji au kuchubuka kwa ngozi

• Mvuto wa kurithi – familia zilizo na historia ya keloid

Dalili na muonekano

• Uvimbe wa kovu wenye rangi ya pinki, kahawia, au nyeusi

• Kovu linaweza kuwa gumu au laini, linalozidi kuongezeka kwa muda

• Maumivu au kuwasha kwenye eneo lililoathirika

• Kukosa raha au kuathirika kisaikolojia kutokana na muonekano wake

Athari za keloid

• Maumivu ya muda mrefu au usumbufu wa ngozi

• Kupungua kwa ujasiri au kujitenga kijamii kutokana na muonekano wa ngozi

• Kupoteza uhamaji wa ngozi (hasa keloid likiwa sehemu zinazokunjika kama goti au shingo)

Uchunguzi

Uchunguzi wa keloid hufanywa na daktari kwa kutumia historia ya mgonjwa na uchunguzi wa mwili. Mara chache, kipimo cha histolojia huweza kufanywa kubainisha kama kuna tofauti na magonjwa mengine ya ngozi kama saratani ya ngozi (dermatofibrosarcoma).

Matibabu ya keloid

Hakuna tiba moja inayofaa kwa kila mtu. Matibabu huchaguliwa kulingana na ukubwa, eneo, na hali ya mgonjwa:

1. Sindano za Corticosteroids – hupunguza uvimbe na muwasho.

2. Laser therapy – hupunguza wekundu na kurekebisha muonekano.

3. Upasuaji – kwa keloid kubwa sana, lakini inaweza kurejea tena.

4. Cryotherapy – kugandisha keloid kwa kutumia nitrojeni ya kimiminika.

5. Silicone gel sheets – huvaa kwa muda kusaidia kupunguza kovu.

6. Radiotherapy – hutumika mara chache baada ya upasuaji kuzuia kurudi.

   
   

Kinga ya keloid

• Epuka kuchoma au kuchanja ngozi isivyo lazima

• Tumia mafuta au krimu za kuzuia makovu mapema baada ya jeraha

• Usijichane au kujikuna kwenye eneo la jeraha

• Kwa walio na historia ya keloid, epuka upasuaji usio wa lazima

Wakati wa Kumwona Daktari

Muone daktari wa ngozi ikiwa:

• Kovu linaendelea kuongezeka

• Unapata maumivu, kuwasha au msongo wa mawazo

• Keloid linabadilika rangi, kuvuja au kuwa na harufu mbaya

Hitimisho

Keloid ni tatizo la ngozi linaloweza kudhibitiwa kwa tiba mbalimbali. Elimu kuhusu jinsi ya kuzuia na kutambua mapema ni muhimu kwa jamii zenye viwango vikubwa vya keloid, hasa barani Afrika. Ushauri wa daktari wa ngozi ni muhimu ili kupata tiba bora isiyoleta madhara.