Amoebiasis ni ugonjwa unaosababishwa na maambukizi ya kimelea jamii ya protozoa kinachojulikana kwa jina la Entamoeba histolytica. Ugonjwa huu huweza kutokea bila dalili, au kusababisha dalili kama vile kuhara damu, maumivu ya tumbo, na katika hali mbaya zaidi, vidonda vya utumbo na majipu kwenye ini. Ugonjwa huu ni miongoni mwa magonjwa ya vimelea yanayosababisha vifo vingi duniani, ukiorodheshwa baada ya malaria na schistosomiasis.

Usambaaji na Maeneo yaliyoathirika na amoebiasis

Amoebiasis husambaa kote barani Afrika, hususan katika maeneo yenye hali duni za usafi na ukosefu wa maji safi. Maeneo yaliyoathirika zaidi ni pamoja na Afrika Magharibi, Afrika Mashariki, na sehemu za Afrika Kusini. Kulingana na tafiti, kiwango cha maambukizi kinaweza kufikia hadi 20% katika baadhi ya maeneo.

Njia za maambukizi ya amoebiasisi

Maambukizi ya Entamoeba histolytica hutokea kupitia njia zifuatazo:

Njia ya kula kinyesi: Kumeza maji au chakula kilichochafuliwa na kinyesi chenye sisti za vimelea.

Usafi Duni: Kutokunawa mikono baada ya kutumia choo au kabla ya kushika chakula.

Kubeba vimelea: Nzi na mende wanaweza kusambaza sisti yenye vimelea kutoka kwenye kinyesini hadi kwenye chakula.

Tabia za kijamii: Kula udongo au kujamiiana kwa njia ya haja kubwa kunaweza kuongeza hatari ya maambukizi.

Dalili na Madhara ya amoebiasis

Watu wengi walioambukizwa hawaonyeshi dalili zozote. Hata hivyo, endaapo zitatokea huweza kujumuisha:

Dalili za mfumo wa mmeng'enyo wa chakula: Kuendesha, maumivu ya tumbo, na kuhara damu.

Dalili Kali: Kuhara damu inayoambatana na maumivu makali, kuhara damu, na homa.

Madhara ya nje ya matumbo: Vimelea vinaweza kusafiri hadi kwenye ini na kusababisha Jipu la ini ambalo huwa hatari ikiwa mtu hatopata matibabu mapema.

Kusoma zaidi kuhudu dalili za amoebiasis ingia kwenye makala ya dalili za amoebiasisi hapa.

Uchunguzi wa Amoebiasis

Ili kugundua amoebiasis, vipimo vifuatavyo hutumiwa:

Uchunguzi wa Kinyesi kwa Darubini

Hii ni njia ya kawaida ambapo kinyesi hukaguliwa ili kutambua uwepo wa cysts au trophozoites wa E. histolytica. Hata hivyo, njia hii inaweza kuwa na changamoto katika kutofautisha kati ya E. histolytica na aina nyingine zisizo na madhara kama E. dispar.

Vipimo vya Serolojia

Vipimo vya damu hutumika kutafuta kingamwili dhidi ya E. histolytica. Hii ni muhimu hasa katika kesi za maambukizi ya nje ya utumbo, kama vile jipu la ini. Hata hivyo, kingamwili zinaweza kubaki mwilini kwa muda mrefu hata baada ya matibabu, hivyo matokeo chanya hayaonyeshi lazima maambukizi ya sasa.

Vipimo vya Antijeni na DNA

Vipimo vya kisasa vinaweza kugundua protini maalum au DNA ya E. histolytica kwenye kinyesi. Ingawa vipimo hivi vina usahihi wa juu, gharama yake inaweza kuwa kikwazo katika maeneo yenye rasilimali chache.

Matibabu ya Amoebiasis

Matibabu yanategemea hali ya mgonjwa:

Maambukizi yasiyo na dalili

Wagonjwa hawa wanahitaji matibabu ili kuzuia kuenea kwa vimelea. Dawa za kuua amiba za kwenye kuta za tumbo kama paromomycin, diloxanide furoate, au iodoquinol hutumiwa kuondoa sisti yenye vimelea kwenye utumbo.

Maambukizi yenye dalili

Wagonjwa wenye dalili za utumbo au maambukizi ya tishu wanahitaji matibabu ya hatua mbili: kwanza, dawa za amebicide za tishu kama metronidazole au tinidazole hutumiwa kuondoa vimelea kwenye tishu; pili, dawa za luminal hutolewa ili kuondoa vimelea vilivyobaki kwenye utumbo.

Kinga ya Amoebiasis

Kuzuia maambukizi ya amoebiasis kunajumuisha:

Usafi wa Mazingira

Kuboresha usafi wa mazingira, hasa katika maeneo yenye msongamano na usafi duni, ni muhimu. Hii inajumuisha utenganishaji wa chakula na maji kutoka kwa kinyesi.

Usafi Binafsi

Kuosha mikono kwa sabuni na maji safi baada ya kutumia choo na kabla ya kushika chakula ni hatua muhimu ya kinga.

Usalama wa Chakula na Maji

Kuepuka kula mboga mbichi katika maeneo yenye maambukizi ya amoebiasis, kunywa maji yaliyochemshwa au kutibiwa, na kuepuka vyakula vya mitaani ambavyo havijaandaliwa kwa usafi ni muhimu.

Kwa kuzingatia hatua hizi za uchunguzi, matibabu, na kinga, inawezekana kudhibiti na kupunguza athari za amoebiasis katika jamii.

Majina mengine ya dalili za amibasis

Ugonjwa amibiasisi hufahamika na watu wengine kama;

• Amoebiasis

• Amoeba

• Amibiasis

• Ugonjwa wa amiba

• Ugonjwa wa amoeba

• Ugonjwa amoebiasis

• Ugonjwa wa amiba kwenye tumbo

• Ugonjwa wa amiba kwenye ubongo

• Ugonjwa wa amiba kwenye ini