Mwandishi:
Dkt. Mangwella S, M.D
Mhariri:
Dkt. Adolf S, M.D
Jumatatu, 24 Julai 2023
Mimba ya mwezi mmoja
Ujauzito wa mwezi mmoja kama unavyofahamika kwa jina jingine mimba ya mwezi mmoja ni sawa na ujauzito wa wiki nne. Mambo yanayotokea katika ujauzito wa wiki hizi ni kama ifuatavyo katika kila wiki.
NB Katika makala hii neno mimba na ujauzito vimetumika kwa kubadilishana na huwa na maana moja.
Ujauzito wa wiki moja (1)
Dalili za ujauzito wa wiki 1 hutofautiana kwa kila mwanamke na kati ya ujauzito mmoja na mwingine. Dalili kuu inayotokea ni kukosa hedhi na wakati huu mwili unakuwa unajiandaa kupokea kijusi kitakachotungishwa katika wiki zinazofuata za ujauzito. Dalili zingine zinazoweza kutokea ni pamoja na:
Kichefuchefu bila kutapika
Mabadiliko kwenye chuchu
Kukojoa mara kwa mara
Maumivu ya kichwa
Ongezeko la joto la mwili
Hisia za gesi tumboni
Maumivu ya wastani ya nyonga
Uchovu mkali
Kubadilika hali ya hali ya moyo (Hisia)
Kupendelea chakula aina fulani tu
Ongezeko la hisia kwenye harufu
Kuhisi ladha ya umetali kwenye ulimi
Mara nyingi dalili hizi huwa hazitambuliki na wengi, na njia pekee ya kufahamu kuwa una ujauzito ni kupima, hata hivyo ujauzito wa wiki moja huwa hauonekani kwa kuwa unakuwa bado haujatokea.
Ujauzito wa wiki mbili (2)
Katika ovari, mayai hukomaa na uovuleshaji hufanyika mwishoni mwa wiki ya pili. Hii ina maana kwamba, moja ya ovari itaruhusu yai moja kutolewa ili kuingia kwenye mrija wa falopio tayari kwa urutubishwaji.
Ukuta wa mji wa mimba wakati huu hukua ili kujiandaa na uchavushaji na upandikizaji wa yai kwenye kuta zake kama uchavushaji utatokea.
Ujauzito wa wiki tatu (3)
Hii ni wiki ambayo uchavushaji wa yai na utungishaji mimba hufanyika. Yai litarutubishwa na moja ya manii iliyomwagwa ukeni wakati wa ngono na kufanikiwa kupita kwenye shingo ya kizazi hadi kwenye mrija wa falopio ili kukutana na yai kisha kuingia ndani yake.
Mabadiliko yanayotokea
Mara baada ya yai kuchavushwa na manii, chembe mithiri ya mpira huanza kua kwa nje huku ikigawanyika ndani kutengeneza chembe nyingi. Katika hatua hii, matokeo ya uchavushaji yai hutengeneza blastosait, ambayo huwa na shemu mbili, sehemu ya nje ambayo itakuwa kondo la nyuma na sehemu ya ndani ambayo itakuwa kiini tete.
Jinsia ya mtoto wako huamriwa wakati huu wa uchavushaji. Kwenye hatua hii Mtoto hufahamika kama kiinitete ambacho huwa na takribani chembe 150 zitakazokuwa zimegawanywa katika matabaka matatu yaliyoelezewa hapa chini.
Tabaka la ndani
Tabaka la ndani hufahamika pia kama endodem au endoblasti, hubadilika mbeleni na kutengeneza viungo vifuatavyo;
Mirija ya hewa ya mfumo wa upumuaji
Mfumo wa umeng’enyaji chakula (Matumbo)
Kongosho
Tezi thairoid
Ini
Tezi thamas
Tabaka la kati
Tabaka la kati hufahamika kama mesodemu, tabaka hili hukua na kutengeneza viungo vifuatavyo;
Mifupa
Misuli
Moyo na mishipa ya damu
Mfumo wa utoaji taka mwilini
Maumbile ya kike na kiume
Tabaka la nje
Tabaka la nje hufahamika pia kama ektodemu au ektoblasti. Hukua na kuengeneza viungo vifuatavyo;
Ubongo
Ngozi
Kucha
Nywele
Wakati kiinitete kinapata mabadiliko haya, huwa kinaelea ndani ya tumbo la uzazi kikiwa kinalindwa na ute ute unaozalishwa na kizazi.
Ujauzito wa wiki nne (4)
Nini hutokea mwilini mwako?
Mwili wako unapitia mabadiliko makubwa huku kitufe kidogo cha chembe ambacho kitakuwa kijusi cha mtoto wako hubadilika kuwa kiinitete chenye tabaka nyingi.
Mabadiliko haya yanaweza kusababisha dalili ambazo ni dalili za mimba ya wiki nne ambazo ni;
Maumivu ya kubana na kuachia tumbo la chini
Hisia za kuvimbiwa
Hali ya furaha ya moyo
Hali ya huzuni
Dalili hizo hufanana kama dalili za kabla ya kuingia hedhi. Wakati huu pia kifuko cha mimba na kifuko cha kiini hutengenezwa. Kifuko cha mimba na kiini hujazwa na maji ambayo hufanya kazi ya kulinda kiinitete kianchotengenezwa.
Kifuko cha kiini huzalisha damu na husaidia kukilisha kiinitete mpaka pale kitovu na kondo la nyuma litakapotengenezwa ili kufanya kazi hiyo.
Nini hutokea kwa mtoto tumboni?
Mfumo wa mishipa ya damu ya mtoto ( ateri, vena na kapilari) hukua na husaidia kusafirisha damu, kubeba oksijeni na virutubisho vingine kutoka mwilinimwa mama kwenda kwa kijusi kupitia kitovu cha mtoto.
Moyo wa mtoto pia huanza kufanya kazi na damu huanza kusukumwa. Ogani nyingine pia huanza kutengenezwa.
Hatua hii pia kiinitete huanza kuzalisha kichocheo human chorloric gonadotropin (hCG), kinachozalishwa baada ya kujipandikiza kwa yai lililochavushwa. Kuonekana kwa kichocheo hiki kwenye kipimo cha mkojo au damu hutumika kuthibitisha kuwa una ujauzito.
Mambo unayotakiwa fahamu katika mimba ya mwezi mmoja
Kama ukijipima na kujikuta na ujauzito kwa kipimo hiki, unapaswa kuwasiliana na daktari kwa ushauri zaidi wa kulea ujauzito wako.
Majina mengine ya mimba ya mwezi mmoja
Mimba ya mwezi mmoja (1) huwa na majina mengi yafuatayo;
Ujauzito wa mwezi mmoja
Ujauzito wa mwezi 1
Mimba ya wiki 1 hadi 4
Mimba ya mwezi mmoja
Maswali yaliyojibiwa na makala hii
Mkala hii imejibu maswali yafuatayo
Je Tumbo linahisije mwezi 1 wa ujauzito?
Ni nini hufanyika katika mwezi wa kwanza wa ujauzito?
Ninawezaje kujua kama nina mimba ya mwezi 1?
Je, mwezi 1 una mimba ya wiki ngapi?
Tumbo lako linajisikiaje katika ujauzito wa wiki 1?
Je, mimba ya mwezi 1 inaonekanaje?
Je! ni dalili za wasiwasi katika ujauzito wa mapema?
Je, kipimo cha ujauzito kitasoma chanya baada ya muda gani?
Nini kinatokea katika wiki 4 za ujauzito?
Imeboreshwa:
Jumanne, 8 Oktoba 2024 15:57:23 UTC
Rejea za mada hii:
American Society for Reproductive Medicine; American College of Obstetricians and Gynecologists' Committee on Gynecologic Practice. Prepregnancy counseling: Committee Opinion No. 762. Fertil Steril. 2019 Jan;111(1):32-42. [PubMed]
Berglund A, et al. Preconception health and care (PHC)-a strategy for improved maternal and child health. Ups J Med Sci. 2016 Nov;121(4):216-221. [PMC free article] [PubMed]
Annadurai K, et al. Preconception care: A pragmatic approach for planned pregnancy. J Res Med Sci. 2017;22:26. [PMC free article] [PubMed]
McClatchey T, et al. Missed opportunities: unidentified genetic risk factors in prenatal care. Prenat Diagn. 2018 Jan;38(1):75-79. [PubMed]
Ko SC, et al. Estimated Annual Perinatal Hepatitis B Virus Infections in the United States, 2000-2009. J Pediatric Infect Dis Soc. 2016 Jun;5(2):114-21. [PubMed]
Tohme RA, et al. Hepatitis B virus infection among pregnant women in Haiti: A cross-sectional serosurvey. J Clin Virol. 2016 Mar;76:66-71. [PMC free article] [PubMed]
Bhavadharini B, et al. Screening and diagnosis of gestational diabetes mellitus - relevance to low and middle income countries. Clin Diabetes Endocrinol. 2016;2:13. [PMC free article] [PubMed]
ACOG Practice Bulletin No. 190 Summary: Gestational Diabetes Mellitus. Obstet Gynecol. 2018 Feb;131(2):406-408. [PubMed]
Rule T, et al. Introducing a new collaborative prenatal clinic model. Int J Gynaecol Obstet. 2019 Mar;144(3):248-251. [PubMed]