Chumvi na presha ya kupanda

Matumizi ya muda mrefu ya chakula chenye chumvi nyingi husababisha ugonjwa wa presha ya kupanda. Watu zaidi ya milioni 7 hufa kwa ugonjwa huu kila mwaka duniani, walionusurika kifo hupata kiharusi na magonjwa mbalimbali ya moyo. Usiache kutumia chumvi, tumia kwa kiwango kinachoshauriwa kiafya.

Shinikizo la juu la damu ni nini?

Shinikizo la juu la damu hufahamika kwa jina jingine la presha ya kupanda hutokea pale endapo shinikizo la sistoliki litazidi mililita za mekyuli 140 na lile la dayastoliki kuzisi mililita za mekyuli 90.

Katika Afrika inakadiliwa kuwa kati ya watu wazima 100, 31 huwa na shinikizo la juu la damu, wakati huo kuna zaidi ya watu 50 kati ya 100 wenye shinikizo la juu la damu katika mataifa ya watu wenye rangi nyeupe.

Tafiti zinaonyesha pia, asilimia 40 ya watu wenye shinikizo la juu la damu huwa hawafahamu kuwa wanapo mpaka pale wanapogundulika wanapokuwa wameenda kwa ajili ya matibabu ya magonjwa mengine au kufanya kipomo cha shinikizo la damu.

Je ni kweli presha ya kupanda husababishwa na chumvi?

NDIO!

Matumizi ya chakula chenye chumvi nyingi ni kihatarishi kikuu cha kupata shinikizo la juu la damu, hii imethibitishwa na tafiti mbalimbali pamoja na majaribio ya kisayansi yaliyofanyika kwa binadamu na wanyama.

Chumvi nyingi huambatana na kudhuru mfumo wa renin-angiotensin unaofanya kazi ya kurekebisha shinikizo la damu. Mfumo huu unapofanya kazi huamrisha shinikizo la damu lipande au kupungua kuendana na mahitaji ya mwili. Mfano unapokuwa unakimbia, mfumo huu huongeza shinikizo la damu ili kurahisisha usambazaji wa virutubisho muhimu pamoja na oksijeni kwenye chembe mbalimbali za mwili. Hata hivyo endapo umelala, umfumo huu hupunguza shinikizo la damu kwa kuwa mwili wakati huu hauhitaji mzunguko mkubwa wa damu.

Kiasi gani cha chumvi kinashauriwa kwa mgonjwa mwenye presha kwa siku?

Mbali na kushauriwa punguza uzito kwa wenye obeziti au uzito mkubwa kupita kiasi ( uwiano wa uzito kwa urefu zaidi ya kilo 25 kwa kila skwea mita), kula mlo sahihi pamoja na kufanya mazoezi, watu wenye shinikizo la juu la damu wanatakiwa kudhibiti kiwango cha chumvi wanachotumia kwa siku mpaka gramu zisizozidi 1.5 katika masaa 24

Kiasi gani cha chumvi kinashauriwa kutumia kwa siku?

Kwa siku inashauriwa kutotumia zaidi ya gramu 2 za chumvi kwa wa watu wenye rangi nyeusi, wenye umri wa kati na wazee, watu wenye shinikizo la juu la damu, kisukari au magonjwa sugu ya figo. Mbali na hili, inashauriwa kupunguza kiasi cha pombe na kuongeza utumiaji wa vyakula vyenye madini potasiamu kwa wingi.

Vyakula vyenye chumvi kwa wingi

Chumvi inayozungumziwa kusababisha shinikizo la juu la damu ni ile aina ya sodiam ambayo hupatikana kwenye vyakula mbalimbali pia hutumiwa kama kiungo cha chakula majumbani. Chumvi aina ya sodiamu hutumika kuhifadhi chakula kisiharibike na hivyo huweza kupatikana kwenye vyakula vingi vya kusindikwa vinavyouzwa madukani. Mfano wa vyakula ambavyo vinahifadhiwa kwa chumvi ni;

Mfano wa vyakula vyenye chumvi nyingi;

• Nyama choma iliyotiwa chumvi

• Soseji

• Samaki waliochomwa na kutiwa chumvi

• Nyama iliyohifadhiwa kwa kutiwa chumvi

• Vyakula vya kwenye kopo

• Karanga zenye chumvi

• Maharagwe ya kopo yaliyotiwa chumvi

Tabia ambazo zinafanya ule chumvi nyingi ni;

• Kuongezea chumvi kwenye chakula unachokula mezani

• Kula mayai kwa kuchovya kwenye chumvi

• Kula matunda kwa kupaka chumvi

• Kula mahindi ya kuchoma au chemshwa yaliyopakwa chumvi

• Kula bisibisi na vyakula vinavyofanana na hivyo kutoka supermarket

• Kula chakula katika migahawa au hoteli zisizozingatia kiasi cha chumvi ya kiafya

Vyakula vyenye madini potasiamu kwa wingi

Vyakula vyenye madini potasiamu kwa wingi hufanya kazi kinyume na vile vyenye madini ya sodiamu kwa wingi. Matumizi ya mara kwa mara ya vyakula vyenye potasiamu kwa watu wenye shinikizo la juu la damu na wasio na shinikizo husaidia kushusha shinikizo la damu.

Vyakula vyenye madini potasiamu kwa wingi ni pamoja na;

• Ndizi

• Machungwa

• Zabibu

• Matunda ya kukaushswa kama tende, zabibu

• Spinachi

• Viazi vitamu

• Viazi mviringo

• Brokoli

• Uyoga

• Tango

• Mbaazi