Kipimo cha muda wa prothrombin kinauwezo wa kutambua muda gani damu itaganda baada ya kupatwa na jeraha mwilini au kwenye mishipa ya damu. Utambuzi wa muda huo humwezesha daktari kufahamu maradhi na madhara ya matibabu au dawa zinazoathiri uwezo wa damu kuganda.

Kwa kawaida damu inatakiwa ganda ndani ya sekunde 10 hadi 13 kwa mtu ambaye hajanywa dawa za kugandisha damu na kwa mtu aliyekunywa dawa za kugandisha damu huchukua sekunde 2 hadi 3.5

Kipimo cha muda wa Prothrombine kinaweza onyesha tatizo la damu kuchelewa ganda kama mgonjwa ana maradhi ya;

• Upungufu wa Vitamin K

• Ini

• Upungufu wa protini zinazogandisha damu

Vinywaji

Vinywaji au vyakula vinavyoweza athiri kipimo cha muda wa Prothrombin na kupelekea damu kuwahi kuganda ni;

• Pombe

• Nyama ya ng’ombe

• Ini la nguruwe

• Chai ya kijani

• Maharage ya soya

Kipimo hiki ni nini?

Kipimo cha muda wa hufanya kazi kwa kuangalia uwezo wa damu kuganda kwa kutumia protini ya ugandishaji damu yenye jina la prothrombin. Prothrombin ni aina ya protini inayozalishwa na ini na hufanya kazi ya kugandisha damu.

Umuhimu wa kipimo

Kipimo cha muda wa Prothrombin hufanyika kwa lengo la kutambua muda ambao damu itachukua kuganda.

Mgonjwa gani anapaswa kufanya kipimo hiki?

Kipimo cha muda wa prothrombini hufanyika kwa wagonjwa mwenye magonjwa au hali zifuatazo;

• Kutumia dawa za kuyeyusha damu kama warfarin

• Kutokwa na damu bila sababu

• Kuchubuka au kupata majeraha kirahisi

• Kutokwa na damu puani

• Fizi kutoa damu

• Kuganda kwa damu kwenye vein na ateri

• Ugonjwa mkali wa ini

• Hitaji la kufanyiwa upasuaji

Aina ya sampuli inayotakiwa

Damu ya kwenye mshipa au kidole hutumika kama sampuli ya kupima kipimo hiki, kiasi cha damu kinachoweza kuchukuliwa ili kuhifadhiwa huwa kati ya mililita 4 hadi 10 tu.

Namna ya kukusanya sampuli

Mhudumu wa afya atachukua sampuli ya damu kwenye kidole na kuiweka kwenye kipimo kisha kuongeza kemikali ambayo itasaidia kugundua ni muda gani damu itachukua kuganda .

Kwa wanawake

Ukusanyaji wa sampuli hufanana kama ilivyoainishwa hapo juu

Kwa wanaume

Hakuna utofauti wa ukusanyaji wa sampuli kati ya mwanamke na mwanaume

Ukusanyaji wa sampuli kwa njia zingine

Hakuna sampuli mbadala wa damu inayoweza kutumika kwa ajili ya kipimo hiki mbali na damu

Utunzaji wa sampuli

Sampuli ya moja kwa moja kutoka kwenye kidole inaweza tumika kupima kipimo hiki hapohapo hivyo kutohitaji hifadhiwa au subiria majibu. Sampuli ya damu pia inaweza chukuliwa kwenye mshipa mkuu mkubwa wa damu na kuhifadhiwa kwenye tube ya bluu au pinki yenye kemikali za kuzuia damu kuganda kisha kuhifadhiwa kwenye jokofu na kufanyiwa vipimo ndani ya masaa 24.

Muda wa sampuli kuwa hai

Sampuli ya kidole cha mkono inapaswa kufanyiwa kazi mara baada ya kutolewa maana huganda kirahisi inapopatwa na hewa. Damu kutoka kwenye mishipa inaweza hifadhiwa kwenye tube ya rangi ya bluu au pinki ( zina kemikali ya sodium citrate inayozuia damu kuganda) kisha kuwekwa kwenye jokofu katika nyuzi joto 4 za sentigredi na kufanyiwa kazi ndani ya masaa 24

Muda wa kupata majibu ya kipimo chako

Unaweza kupata majibu ndani ya dakika chache kama damu imechukuliwa kwenye kidole au kusubiria kwa muda wa nusu saa au zaidi kama damu imechukuliwa kwenye mishipa ya damu kwa ajili ya kupima baadae

Usomaji wa majbu

Kuna majibu ya aina mbili, majibu chanya yanayotokea kama damu inaganda baada ya muda wa kawaida ( inachelewa ganda) na majibu hasi ambayo hutokea kama damu itaganda ndani ya muda wa kawaida au pungufu ya muda wa kawaida.

Majibu chanya

Majibu chanya kwa mgonjwa mwenye tatizo la kuchelewa ganda kwa damu huwa chanya endapo damu inaganda muda mrefu zaidi ya kawaida au muda mfupi zaidi ya kawaida.

Magonjwa yanayoongeza muda wa prothrombin(kufanya damu ichelewa genda) ni;

• Ugonjwa wa ini

• Upungufu wa vitamin K

• Upungufu wa vigandisha damu kama (Fakta II, VII, IX, na X )

• Matumizi ya dawa za kupinga ufanyaji kazi wa vitamin K kama warfarin

• Sindromu ya antibodi za antiphospholipid

• Msambao wa kuganda damu ndani ya mishipa ya damu (DIC)

Kupungua kwa muda wa prothrombin au kuganda kwa damu chini ya muda wa kawaida humaanisha;

Unakunywa kwa wingi vidonge vya vitamin K kwa wingi

Kula vyakula vyenye vitamin K kwa wingi

Umefunga kula. Kufunga hupunguza fakta II, VII na X kwenye damu na

Majibu hasi

Majibu hasi hutokea pale endapo muda wa damu kuganda ni ndani ya sekunde 10 hadi 13

Ushauri wa msingi kwa mgonjwa

Dawa ambazo zinaweza kuathiri kipimo cha muda wa Prothrombin ni;

• Dawa jamii ya Barbiturates

• Vitamin K

• Vidonge vya uzazi wa mpango

• Argatroban

• Dabigatran

• Rivaroxaban

• Apixaban

• Edoxaban

Mambo yanayoweza athiri muda wa damu kuganda

• Kuhifadhiwa kwa damu kwa muda mrefu

• Kutofungwa vema kwa chupa ya kuhifadhiwa damu

• Kuwa na kiwango kikubwa cha kolestrol kwenye damu

• Kuwa na damu nyingi

Madhara ya kipimo

Maumivu kwenye sehemu damu ilipotolewa, kupata bruizi na kutokwa na damu