Kirusi Influenza C

Kirusi Influenza C ni kirusi kinachosababisha homa ya mafua isiyokali inayotokea sana kwa watoto. Homa ya mafua ni moja kati ya magonjwa yanayoambukizwa kwa njia ya hewa na hutokea sana kwenye ukanda wa baridi.

Ugonjwa wa kirusi

Kirusi influenza C husababisha homa ya mafua isiyokali hasa kwa watoto.

Historia ya homa ya mafua

Tafiti zinaonesha janga la homa ya mafua ni moja kati ya janga kubwa duniani kote. Janga hili lilianza mwaka 1918 na kufikia 1919 janga hili likawa limeenea duniani kote. Kwa Tanzania mgonjwa wa kwanza kulipotiwa ilikuwa mwaka 2006.

Familia ya kirusi Influenza C

Kirusi Influenza C ni kimoja wapo kwenye genus ya influenza virus C na familia ya Orthomyxoviridae. Virusi katika familia hii hufahamika kwa kuwa na strendi moja ya RNA hasi pia husababisha homa ya mafua.

Sifa za kirusi

Kirusi Influenza C ni moja ya kirusi chenye strendi moja ya RNA hasi kwenye familia ya virusi vya Orthomyxoviridae ambacyo huwa na sifa zifuatazo;

• Wana RNA moja

• Ana Strendi moja ya RNA hasi

• Ganda lake la njee la seli limejifunga

• Jeni yake ina sehemu saba iliyozungukwa na koti tisa.

Virusi wengine katika familia ya Orthomyxoviridae

Familia ya orthomyxoviridae huwa na genera 7 (baadhi ya waandishi wameandika genera tano tu zinazodhuru binadamu) za virusi ambazo ni;

• Alpha influenza virus

• Beta influenza virus

• Delta influenza virus

• Gamma influenza virus

• Isavirus

• Thogotovirus

• Quaranjavirus

• Influenza C virus

Kati yao virus wanaodhuru binadamu ni pamoja na;

• Alpha influenza virus, kwa jina jingine ni Influenza A

• Beta influenza virus, kwa jina jingine ni Influenza B

• Influenza virus C

• Thogotovirus

• Isavirus

Utunzwaji

Kirusi Influenza C hutunzwa na binadamu.

Uenezaji wa kirusi

Uenezwaji wa kirusi Influenza C awali ni kupitia mfumo wa hewa, kwa namna ifuatavyo;

• Kirusi anaweza kusambaa kutoka mtu mmoja kwenda mtu mwingine kwa kupatwa na matone ya maji kutokwa kwa mgonjwa anapopiga chafya, anapokohoa au anapopumua

• Wakati mwingine watu huambukizwa kirusi huyu kwa kugusa maeneo ambayo mwathirika ameyagusa na haswa endapo ukitia mikono kinywani au kwenye pua

• Kukaa karibu na mtu mwenye maambukizi kiasi cha kupumiliana

Vihatarishi vya maambukizi

Vihatarishi vya kupata maambukizi ya kirusi Influenza C ni;

• Mtu yeyote ambaye hajapata chanjo ya Influenza

• Watoto chini ya miaka mitano

• Watu wanaosafiri kwenda ukanda wa baridi

• Wagonjwa wenye upungufu wa kinga mwilini

• Watu wenye magonjwa ya muda mrefu kama vile pumu, magonjwa ya moyo, magonjwa ya figo, kisukali na magonjwa ya ini

Dalili za kuambukizwa

Muda wa kirusi kuatema ni kuanzia siku moja hadi nne. Mtu mwenye ugonjwa huu huweza kumuambukiza mwingine pale tuu dalili zinapoanza kuonekana na hujumuisha;

• Kutokwa kamasi

• Kupata homa

• Kikohozi kikavu

• Kukosa hamu ya kula

• Maumivu ya kula

• Kuhisi baridi na joto

Vipimo

Vipimo vya kirusi Influenza C

• RT-PCR

• Kuotesha kirusi

• Picha nzima ya damu

• Kiwango cha madini mwilini

• Zstat flu

• Radiografia ya kifua

Magonjwa linganifu

Magonjwa yanayoweza kufanana dalili na ugonjwa wa Homa ya mafua ni pamoja na;

• Oma ya Dengue

• Ugonjwa wa Corona

• Maambukizi ya Cytomegalovirus

• Maambukizi ya kirusi Adeno

• Sindromu ya upumuaji wa shida(ARDS)

• Maambukizi ya Arenaviruses

Matibabu

• Mgonjwa anaweza kupata matibabu kwa kutibu dalili zile zinazoonekana kwa mgonjwa.

• Mgonjwa atapatiwa maji ya kutosha kwa njia ya mishipa au kunywa

• Mgonjwa anatakiwa apate muda mwingi wa kupumzika

• Mgonjwa atapata panadol kwa ajiri ya maumivu na homa

• Mgonjwa anayepata shida ya upumuaji na kuonekana oxygen yake imeshuka atapata oxygen

• Mgonjwa atapata dawa kwa ajiri ya kudhibiti uzalianaji wa kirusi kama Baloxavir, Marboxil, Oseltamivir, Peramivir na Zenamivir

Kinga na chanjo

Fanya yafuatayo ili uweze kuwakinga wengine endapo umepata maambukizi

• Ukiugua, usitoke nyumbani isipokuwa kama unaenda kutafuta husuma ya matibabu

• Funika mdomo na pua kwa tishu au kitambaa wakati unapokohoa au kupiga chafya au fanya hivyo ndani ya kiwiko chako na ukioshe baadaye

• Tupa kifaa kilichotumika kwenye takataka

• Pata chanjo ya Influenza A kwa wakati sahihi

• Osha mikono yako mara kwa mara baada ya kugusa sehemu yoyote

Je kuna chanjo ya kirusi Influenza C?

Tafiti zinaonesha hakuna chanjo ya kirusi influenza C lakini inashauriwa mtu kupata chanjo ya kirusi influenza A na B ambazo zitasaidia kujikinga na maambukizi.

ULY clinic inakushauri uwasiliane na daktari wako siku zote kabla ya kuchukua hatua yoyote inayohusu afya yako

Wasiliana na daktari wa ULY clinin kwa ushauri na Tiba kwa kupiga nambza za simu au kubonyeza "Pata Tiba"chini ya tovuti hii

​

Orodha kuu

Rejea zamada hii;

1. NCBI. Influenza C virus. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7019359/. Imechukuliwa 15/09/2021. 

2. Sciencedirect.com. Influenza C virus. https://www.sciencedirect.com/topics/biochemistry-genetics-and-molecular-biology/influenza-c-virus. Imechukuliwa 15/09/2021. 

3. W. Paul Glezen, MD. Influenza C Virus Infection. https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/article-abstract/600319. Imechukuliwa 15/09/2021. 

4. Gaitonde. Influenza: Diagnosis and Treatment. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31845781/. Imechukuliwa 15/09/2021. 

5. Rodney S. Daniels, et al. Molecular Characterization of Influenza C Viruses from Outbreaks in Hong Kong SAR, China. https://journals.asm.org/doi/10.1128/JVI.01051-20. Imechukuliwa 15/09/2021.